|
<P><FONT size=3>古代汉语中分为平、上、去、入四声,而现代汉语则由阴平、阳平、上声、去声构成,因此从古代到现代语音变化可概括为八个字:平分阴阳,入派三声(入声合入到平、上、去三声中)。即我们现在说的普通话里已经没有入声(但是有些方言里还保留有部分入声)。古人作诗讲究平仄,如果以现代汉语来看,阴平、阳平属于平声,上声、去声属于仄声,现在普通话里不存在的入声也属于仄声。这样就会出现一个问题,即现代汉语中的阴平、阳平中的一些字,虽然在今天看属于平声,但是如果它们是由古代汉语中的入声转化来的,那么在古代就应该归入仄声,而非平声。</FONT></P>! O1 {8 V) E( }' z/ ?7 r
<P><FONT size=3>下面的表列出了一些常用字,它们今读阴平、阳平,但在中古时期却是入声字。同时需要补充的是,鼻音韵尾(<FONT face="Times New Roman">n</FONT>、<FONT face="Times New Roman">ng</FONT>)的平声字在这里查不到,就是说不必再从表中查找,可直接认为是平声。</FONT></P>
) D. J/ ^7 J' P) p! d<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman"></FONT></FONT>* d6 `* ]! H, j% Z7 H
<P>, Z1 _% ^3 t# X1 E5 H2 P0 k7 X
<P><FONT size=3> B:八捌,拔跋魃,白,薄雹,逼,荸,瘪鳖憋蹩,别,亳孛勃渤脖钹舶伯铂魄(落魄)柏(柏林)泊箔博搏踣拨剥;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>3 W* r- Q5 U. [/ b2 R2 a
<P><FONT size=3> C:擦,插锸,察,拆,吃,出,戳,撮;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
, @3 J# _0 S6 N! R5 q9 v6 z; A2 Q<P><FONT size=3> D:答搭,达鞑耷褡妲怛靼,纛,得德,滴,迪的籴镝嫡狄逖荻涤敌笛,跌,谍蝶牒喋蹀碟迭叠垤,督,毒笃独髑读犊黩渎椟,咄掇,度(揣度)铎夺;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>, a, U$ {7 U2 M
<P><FONT size=3> E:额;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
- a6 h& _7 R' R) u6 x+ D5 b<P><FONT size=3> F:发,罚乏伐筏阀,佛,缚(缚药),服伏袱弗拂福幅蝠;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>, g3 \$ b% }- b1 K
<P><FONT size=3> G:割胳格咯骼阁搁疙鸽革鬲隔<FONT face="Times New Roman">[</FONT>木鬲<FONT face="Times New Roman">]</FONT>膈嗝,刮聒,郭,国蝈虢;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
; K% a8 r1 g! e" M1 m$ J5 J. ]6 b<P><FONT size=3> H:哈,蛤(蛤蟆),喝,合盒盍曷涸翮核劾鹘纥,黑嘿,忽惚,滑猾,豁,活;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
% R; ?# w% Y) m! `8 f# B( i; |<P><FONT size=3> J:疾迹积激击唧缉绩,及汲极级圾急蒺嫉辑集给藉籍脊鲫棘即姞殛亟戢,夹浃,铗颊,截桀杰竭碣揭捷睫婕洁颉结拮鲒接节疖劫孑,掬鞠,菊桔局跼,绝掘崛倔撅厥橛镢蹶蕨獗决诀抉角(角色)桷觉谲爵噱攫;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>, V8 P# X+ v8 r- I" C
<P><FONT size=3> K:嗑瞌颏壳咳,哭窟;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
0 @! q H0 L w) @" c7 t<P><FONT size=3> L:拉邋;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
0 l, ^) m7 b; j1 @9 {<P><FONT size=3> P:拍,劈,撇,泼,扑,仆璞瀑;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
& |; b# }- l, r5 p, x& a<P><FONT size=3> Q:七染漆戚,掐,曲,缺阙;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
7 M! \/ ~8 k4 [ w/ d' q6 z) Y, }, l<P><FONT size=3> S:塞,杀刹铩煞,勺芍杓,舌折,失湿虱,十拾石食蚀实什识,叔,孰熟塾赎淑秫,刷,说,俗,缩;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
& D- t6 r8 L; G; U3 r7 K<P><FONT size=3> T:踏(踏实)塌遢,踢剔,贴帖,突凸秃,托脱;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>! D4 I" ?8 C$ m
<P><FONT size=3> W:挖,屋;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>5 A0 |7 o/ w0 l, D4 P2 X6 h& F) V
<P><FONT size=3> X:膝昔惜吸息熄媳析淅晰悉锡夕汐,习席袭隰檄,侠狭峡匣狎辖瞎黠,挟叶(叶韵)胁协歇蝎,薛,学穴削;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
9 ~& z3 o [- J& V1 ^/ L<P><FONT size=3> Y:鸭押,一壹揖,约曰;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>. R Z, r: K$ Y" c7 ~ I5 i
<P><FONT size=3> Z:杂匝鉔,凿,则责帻箦泽择,贼,炸(油炸)铡闸轧(轧钢)扎札,摘,宅翟,着(着急),蛰螫折哲蜇摺辄辙,只(一只)织汁,直值植殖侄执职踯,粥,轴妯,逐烛竹筑竺,卓桌捉拙,琢啄灼酌茁浊斫濯</FONT></P>
7 Z8 l$ z9 I$ r<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">5 _! n$ c/ a- U7 D0 U7 b
<P></FONT></FONT>
, \+ f7 h5 C' h }+ i<P>
) W7 O- d5 B3 g1 D& I<P><FONT size=3>以上引自</FONT></P>
5 K1 p! G5 E9 }<P><a href="http://www.zhgc.com/ylzs/D05%BB%EC%C8%EB%C6%D5%CD%A8%BB%B0%C6%BD%C9%F9%D6%D0%B5%C4%C8%EB%C9%F9%D7%D6%B1%ED.htm" target="_blank" ><FONT face="Times New Roman" size=3>http://www.zhgc.com/ylzs/D05%BB%EC%C8%EB%C6%D5%CD%A8%BB%B0%C6%BD%C9%F9%D6%D0%B5%C4%C8%EB%C9%F9%D7%D6%B1%ED.htm</FONT></A></P>, L. [" L0 A9 x. C1 L
<P><FONT size=3>是介绍楹联知识的网页,其中部分摘自余德泉的《对联通》一书。我手头有王力主编的《古代汉语》的附录中的《中古常用入声字今读阴平、阳平字表》,可惜本人不会五笔,打这些字出来恐怕难度太大,只好大致引用了一下,以后会对以上的引用做修改补充。</FONT></P>
- n8 G) j, f& b8 ~" F! H4 D4 e7 N& {<P><FONT size=3>下面以诗为例略加解释。</FONT></P>
! M s. q3 G: W d, R3 o0 h& u3 U<P><FONT size=3>上联<FONT face="Times New Roman"> 1 </FONT>白日依山尽,<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> |</FONT></FONT></P>
& S4 J; o- }3 I" k. j<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman"> 2 </FONT>黄河入海流。―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-</FONT></P>- d& t6 \- ]8 M% e
<P><FONT size=3>下联<FONT face="Times New Roman"> 3 </FONT>欲穷千里目,<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | |</FONT></FONT></P>: L8 G2 ~6 k7 [- j& R* H" @
<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman"> 4 </FONT>更上一层楼。<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-</FONT></P>
# N/ j* Y! o, q( |4 c8 ?" `<P><FONT size=3>我们先根据上表标出这首诗的平仄。对于第一句来说,“白”字读阳平,因此需要我们的特殊注意,上表中有出现,说明在古代“白”读入声,此处应标仄声。“依”、“山”读阴平,但是上表中没有出现,因此仍然标平声。“日”和“尽”不属于阴平、阳平,因此不必查表,直接标仄声就可以了。其实对于以鼻音做韵尾的“山”来说,也不必查表,可直接认为是平声。其余三句同理。</FONT></P>
& F, Y. J. {) s7 c! M$ D<P><FONT size=3>下面是我所要讲的<FONT color=#e61a1a>重点</FONT>之处了,第一点提到的平仄,指每句的第二、四两字,其余字则没有这些限制。第三点请看括号中说明。此处还是主要以这首五言诗为例,对于七言诗来说,以下几点就是指每句的二、四、六三字而言了。</FONT></P>
) h2 W& d& v2 O6 g. k<P><FONT size=3><FONT color=#e61a1a>第一</FONT>、从每句中来看,平仄是相间的;从每联中看,平仄是相反的,上联后句与下联前句平仄相同。前者就是说“日”与“山”,“河”与“海”,“穷”与“里”,“上”与“层”,平仄要交错,不能相同。后者是说上联中前句“日”和“山”与后句“河”和“海”平仄正好相反,下联也是如此,而上联后句(诗的第二句)中的“河”和“海”与下联前句(诗的第三句)中的“穷”和“里”平仄则相同。</FONT></P># C! ^4 |# ?% t( ^
<P><FONT size=3><FONT color=#f70909>第二</FONT>、每句句末不能出现连续的三个平声。这一点也可说成五言仄起平收句、七言平起平收句倒数第三字非仄不可。如</FONT></P>- j7 @% v! u: @; P3 ^
<P><FONT size=3>更上一层楼<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT> -<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>
, G" s7 D( n& m7 b. Z0 R3 _<P><FONT size=3>更上三层楼<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>― ― ― 错误</FONT></P>
4 o- b# J+ j2 U5 M+ R F0 b" N<P><FONT size=3>轻舟已过万重山<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>
/ w& M! N4 Q5 z4 Z- l Y<P><FONT size=3>轻舟已过千重山<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>错误</FONT></P>
( r) s% X' F3 y<P><FONT size=3><FONT color=#ee1111>第三</FONT>、五言诗中的平起平收句(第二字为平,末字为平),七言诗中的仄起平收句(第二字为仄,末字为平)中第一、三或第一、三、五字中必须有一个平声,否则就是“孤平”。如</FONT></P>
) {/ w T1 U: k<P><FONT size=3>黄河入海流<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>
8 k1 W* M. ~' I, D3 N8 Q" J- |<P><FONT size=3>大河入海流<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>错误</FONT></P>
0 t" U( V. H& R* r4 { p6 e A<P><FONT size=3>千里江陵一日还<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>0 H& f" A" o' ?# w b
<P><FONT size=3>万里江陵一日还<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>
G* Y! @2 U* C<P><FONT size=3>万里武昌一日还<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>错误</FONT></P>5 n: o. n" `) N% d# h
<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">( h) m/ y" ^, |* p( J) y
<P></FONT></FONT>! |. C& f& ~, z; }" ]0 ~: E( M% Z/ l
<P>
* ?* ]) y3 a, v' x& b( {<P><FONT size=3>————————————————————————</FONT></P>
- b f6 j' i+ z<P>; m' R/ u* l$ J, Y$ @
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>$ x- w% T' l5 `1 r/ s+ ?+ p
6 }% y/ l# i! N
6 k. C8 L( s) [4 H( W
$ l1 V4 W/ K' Z( O+ a0 U+ x! U
<P><FONT size=3></FONT>
2 ~' i; b2 t, M2 }. W, t( h8 Q, v<P>( f' {% k4 f4 ]+ H' L/ y
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
, w! I9 N/ g( f<P><FONT size=3>下面再补充新的内容:</FONT></P>
4 u' \) {3 N8 b+ h<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">1</FONT>、古代有的字有多个读音,如“探”既可读成现在的去声,也可读成阴平;“玩”可读成阳平和去声;“看”可读成去声和阴平。</FONT></P>
' J! `% N- k+ V, K<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">2</FONT>、现代轻声之类古读本调,如“着”、“了”、“过”。</FONT></P>
, ]$ ]6 I1 ^1 E$ u: o<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">3</FONT>、变调之类按本调处理,如“野火烧不尽”中“不”应读成去声而不是按变调读成阳平。</FONT></P>: ]. e" z0 w3 I# |$ M3 x1 l
<P>. Y4 l% C3 R$ w, t% m& f0 n- b, p
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>! p/ r* s) F& S4 r7 k9 w
<P>
" a( A1 I6 Q% o% S<P>
0 b/ @' _& w! n7 |- Y K<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
_: l1 Z) q1 c( r6 \' q<P>' e, N s& Y- s9 f' E4 @
<P><FONT size=3>下面介绍一种特殊的规则——<FONT color=#f70909>变格</FONT>(也叫<FONT color=#f70909>拗-救</FONT>)</FONT></P>8 X' A$ V* Y3 e( \3 |+ @4 @
<P>& m1 ]/ M8 P9 H8 a9 a, H
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
* z6 P' F$ g1 j" ?<P>
" l# q* \9 p+ S& n3 _+ \<P><FONT size=3><FONT color=#f70909>第一</FONT>、句中的拗救。</FONT></P>0 @* o1 r3 }0 N- S" ]6 a
<P>
) C/ p3 c' k( I# Z<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
( E" s' }! g; P<P>
& S7 O! b1 T$ u O<P><FONT size=3>无为在歧路,儿女共沾巾。</FONT></P>
! A |( q# ]. ~2 i* a<P><FONT size=3>――<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> |</FONT></FONT></P>* Q- d* O; j; Q9 k3 A1 t! }2 r2 h
<P><FONT size=3>“无为在歧路”中平仄不符合前面介绍的规则,但是属于一种常见的变格,即用第三个字的仄声补救第四个字的平声(差不多相当于这样一看就把“歧”当成仄声了)</FONT></P>7 i. D9 K0 g G2 j3 A+ O* \
<P><FONT size=3>同样的还有</FONT></P>7 I" K1 h& U, h
<P><FONT size=3>回看射雕处,千里暮云平。</FONT></P>
" [$ |0 a! r( `( o0 \; y' x3 Z<P><FONT size=3>其中需要注意的是“看”要读成阴平而不是去声。(不懂的罚看前面的内容)</FONT></P>
, J; K W# E5 v& F3 ?! K# f<P># R' k" R3 b# P- R6 G( L
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>3 _: o5 f0 M- P, t. I# n/ h! @0 u
<P>* n3 p/ g' E- h! E' C$ }! G
<P><FONT size=3>千载琵琶作胡语,分明怨恨曲中论。</FONT></P>
! X9 ?/ X5 F, ~1 P4 e) B6 a<P><FONT size=3>―<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>――<FONT face="Times New Roman">| </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> |</FONT></FONT></P>
( D3 w4 Y# u6 M+ M<P><FONT size=3>“千载琵琶作胡语”中第二、四、六三字也不符合规则,但也是常用变格,这回用第五个字“作”(仄声)来补救。</FONT></P>7 G1 Y- s# a, d) W3 x8 i
<P>
/ l) T" w) V. l<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
* o# i6 `) q$ W7 Z2 Y+ P6 [+ u<P> _( `" Y. A3 R. h
<P><FONT size=3><FONT color=#f70909>第二</FONT>、出句拗,对句救</FONT></P>
# G7 M% Q) i+ @( n8 }1 y: V<P>( V) w9 k/ Y# m
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>5 L" B, F7 f8 A% ^- w" ?
<P>* S. V a" Q3 ]5 C8 s: j3 v5 l
<P><FONT size=3>野火烧不尽,春风吹又生。</FONT></P>
/ L$ J0 i4 E; @/ T<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">| |</FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>―――<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-</FONT></P>
* a H1 |3 d$ C' O<P><FONT size=3>第一句第四字“不”用下一句第三字“吹”补救。</FONT></P>! Q g# D3 V( }- N* P2 _
<P><FONT size=3>一身报国有万死,双鬓向人无再青。</FONT></P>
, n. L# p) |: O<P><FONT size=3>―<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>―<FONT face="Times New Roman">| | | | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | |</FONT>――<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>―</FONT></P># O0 M5 c, W# Q1 V$ [
<P><FONT size=3>第一句第六字“万”用下一句第五字“无”补救。</FONT></P>
9 o0 k/ X1 O# K5 y! L0 G<P><FONT size=3></FONT></P>
" ~ k1 P# e8 y' \<P><FONT size=3></FONT></P>
3 x2 @8 H/ {9 c/ r' `1 f<P><FONT size=3>变格因为唐代许多诗人都用,因此就成了正确用法了,而且这样用还会显得专业^_^</FONT>. o+ @4 S7 E$ O1 t( S
<P>
7 N/ r( C9 c, c<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>$ }9 Z+ p; n! I' B, U
' s( b1 R4 ]9 s% D5 ]
9 X P1 S3 A+ S {. x: Z- J9 m
[此贴子已经被作者于2006-5-16 23:17:14编辑过] 1 l, ]6 W" Z: u4 ^, m- y* [
|
|