|
|
<P><FONT size=3>古代汉语中分为平、上、去、入四声,而现代汉语则由阴平、阳平、上声、去声构成,因此从古代到现代语音变化可概括为八个字:平分阴阳,入派三声(入声合入到平、上、去三声中)。即我们现在说的普通话里已经没有入声(但是有些方言里还保留有部分入声)。古人作诗讲究平仄,如果以现代汉语来看,阴平、阳平属于平声,上声、去声属于仄声,现在普通话里不存在的入声也属于仄声。这样就会出现一个问题,即现代汉语中的阴平、阳平中的一些字,虽然在今天看属于平声,但是如果它们是由古代汉语中的入声转化来的,那么在古代就应该归入仄声,而非平声。</FONT></P>
* S+ v, y8 [. `( @) E' {( v/ b! v3 Y4 F<P><FONT size=3>下面的表列出了一些常用字,它们今读阴平、阳平,但在中古时期却是入声字。同时需要补充的是,鼻音韵尾(<FONT face="Times New Roman">n</FONT>、<FONT face="Times New Roman">ng</FONT>)的平声字在这里查不到,就是说不必再从表中查找,可直接认为是平声。</FONT></P> v; |5 r/ a6 _. G7 g$ b; }1 R
<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman"></FONT></FONT>
* D3 x! R1 Q9 p8 E& I6 p<P>- E! h' \3 J( h+ W# g
<P><FONT size=3> B:八捌,拔跋魃,白,薄雹,逼,荸,瘪鳖憋蹩,别,亳孛勃渤脖钹舶伯铂魄(落魄)柏(柏林)泊箔博搏踣拨剥;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>. y9 E8 C" [( f3 D6 o6 g
<P><FONT size=3> C:擦,插锸,察,拆,吃,出,戳,撮;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
5 k7 Y7 o- D. I<P><FONT size=3> D:答搭,达鞑耷褡妲怛靼,纛,得德,滴,迪的籴镝嫡狄逖荻涤敌笛,跌,谍蝶牒喋蹀碟迭叠垤,督,毒笃独髑读犊黩渎椟,咄掇,度(揣度)铎夺;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>" {/ o! w# `8 K" J5 u
<P><FONT size=3> E:额;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>) m( `. v1 ?. z3 `
<P><FONT size=3> F:发,罚乏伐筏阀,佛,缚(缚药),服伏袱弗拂福幅蝠;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>. Z8 D ]/ [, K: M! q, |0 I
<P><FONT size=3> G:割胳格咯骼阁搁疙鸽革鬲隔<FONT face="Times New Roman">[</FONT>木鬲<FONT face="Times New Roman">]</FONT>膈嗝,刮聒,郭,国蝈虢;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>4 ^ Y5 ]" @ |% g U' S6 z1 o
<P><FONT size=3> H:哈,蛤(蛤蟆),喝,合盒盍曷涸翮核劾鹘纥,黑嘿,忽惚,滑猾,豁,活;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>3 X8 ?$ K( k+ D1 [0 f% K h5 \
<P><FONT size=3> J:疾迹积激击唧缉绩,及汲极级圾急蒺嫉辑集给藉籍脊鲫棘即姞殛亟戢,夹浃,铗颊,截桀杰竭碣揭捷睫婕洁颉结拮鲒接节疖劫孑,掬鞠,菊桔局跼,绝掘崛倔撅厥橛镢蹶蕨獗决诀抉角(角色)桷觉谲爵噱攫;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
2 B; H* Z" }5 \8 k% Q( r, @- @<P><FONT size=3> K:嗑瞌颏壳咳,哭窟;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>8 \4 |; s1 ~' x
<P><FONT size=3> L:拉邋;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
) @* G/ n% g% q4 T<P><FONT size=3> P:拍,劈,撇,泼,扑,仆璞瀑;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
$ S5 N' }% e/ W4 k# t. \% y3 i<P><FONT size=3> Q:七染漆戚,掐,曲,缺阙;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>0 Q. R7 E) x q" m# E y% k" b
<P><FONT size=3> S:塞,杀刹铩煞,勺芍杓,舌折,失湿虱,十拾石食蚀实什识,叔,孰熟塾赎淑秫,刷,说,俗,缩;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>' S$ z x& _9 |' \7 |
<P><FONT size=3> T:踏(踏实)塌遢,踢剔,贴帖,突凸秃,托脱;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>/ @) ` E m: P. c
<P><FONT size=3> W:挖,屋;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
3 X3 w7 w. M ~% r4 {% r$ M# r' X<P><FONT size=3> X:膝昔惜吸息熄媳析淅晰悉锡夕汐,习席袭隰檄,侠狭峡匣狎辖瞎黠,挟叶(叶韵)胁协歇蝎,薛,学穴削;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>( \- K* Q0 I- C V0 {
<P><FONT size=3> Y:鸭押,一壹揖,约曰;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>" U( U3 k& A; p0 g; D* m1 r* z
<P><FONT size=3> Z:杂匝鉔,凿,则责帻箦泽择,贼,炸(油炸)铡闸轧(轧钢)扎札,摘,宅翟,着(着急),蛰螫折哲蜇摺辄辙,只(一只)织汁,直值植殖侄执职踯,粥,轴妯,逐烛竹筑竺,卓桌捉拙,琢啄灼酌茁浊斫濯</FONT></P>
; l; x; M8 ?1 G<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">
: o* U( [8 e- v4 V! n- G3 N z<P></FONT></FONT>. r. T, c; K4 y. R0 o0 F
<P>
* j) r3 ^7 T6 ]+ w% R<P><FONT size=3>以上引自</FONT></P>8 {' C5 }8 Z) f1 h% @/ Z# A
<P><a href="http://www.zhgc.com/ylzs/D05%BB%EC%C8%EB%C6%D5%CD%A8%BB%B0%C6%BD%C9%F9%D6%D0%B5%C4%C8%EB%C9%F9%D7%D6%B1%ED.htm" target="_blank" ><FONT face="Times New Roman" size=3>http://www.zhgc.com/ylzs/D05%BB%EC%C8%EB%C6%D5%CD%A8%BB%B0%C6%BD%C9%F9%D6%D0%B5%C4%C8%EB%C9%F9%D7%D6%B1%ED.htm</FONT></A></P>9 {( ^0 C0 K* j& K
<P><FONT size=3>是介绍楹联知识的网页,其中部分摘自余德泉的《对联通》一书。我手头有王力主编的《古代汉语》的附录中的《中古常用入声字今读阴平、阳平字表》,可惜本人不会五笔,打这些字出来恐怕难度太大,只好大致引用了一下,以后会对以上的引用做修改补充。</FONT></P>* z' O l) j# L. [; x
<P><FONT size=3>下面以诗为例略加解释。</FONT></P>
, e' ~5 R- A9 |/ X9 S" m) l<P><FONT size=3>上联<FONT face="Times New Roman"> 1 </FONT>白日依山尽,<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> |</FONT></FONT></P>; |( h$ J) n- z4 \. @
<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman"> 2 </FONT>黄河入海流。―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-</FONT></P>1 _- I0 V1 c& r+ V, z$ f% y% `
<P><FONT size=3>下联<FONT face="Times New Roman"> 3 </FONT>欲穷千里目,<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | |</FONT></FONT></P>8 I8 W" k6 z7 m' y
<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman"> 4 </FONT>更上一层楼。<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-</FONT></P>8 Q" d: p" U# ]; O- T/ y
<P><FONT size=3>我们先根据上表标出这首诗的平仄。对于第一句来说,“白”字读阳平,因此需要我们的特殊注意,上表中有出现,说明在古代“白”读入声,此处应标仄声。“依”、“山”读阴平,但是上表中没有出现,因此仍然标平声。“日”和“尽”不属于阴平、阳平,因此不必查表,直接标仄声就可以了。其实对于以鼻音做韵尾的“山”来说,也不必查表,可直接认为是平声。其余三句同理。</FONT></P>) v, Z9 \. n$ y0 A
<P><FONT size=3>下面是我所要讲的<FONT color=#e61a1a>重点</FONT>之处了,第一点提到的平仄,指每句的第二、四两字,其余字则没有这些限制。第三点请看括号中说明。此处还是主要以这首五言诗为例,对于七言诗来说,以下几点就是指每句的二、四、六三字而言了。</FONT></P>' \. q; ~4 A3 r/ R
<P><FONT size=3><FONT color=#e61a1a>第一</FONT>、从每句中来看,平仄是相间的;从每联中看,平仄是相反的,上联后句与下联前句平仄相同。前者就是说“日”与“山”,“河”与“海”,“穷”与“里”,“上”与“层”,平仄要交错,不能相同。后者是说上联中前句“日”和“山”与后句“河”和“海”平仄正好相反,下联也是如此,而上联后句(诗的第二句)中的“河”和“海”与下联前句(诗的第三句)中的“穷”和“里”平仄则相同。</FONT></P>
. f. o6 u0 e3 v( }<P><FONT size=3><FONT color=#f70909>第二</FONT>、每句句末不能出现连续的三个平声。这一点也可说成五言仄起平收句、七言平起平收句倒数第三字非仄不可。如</FONT></P>- w, x* M' @( ~
<P><FONT size=3>更上一层楼<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT> -<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>* |+ Z% P& ^) X% x' P# v- k- n9 \
<P><FONT size=3>更上三层楼<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>― ― ― 错误</FONT></P>
4 N& A+ \+ M& T5 x<P><FONT size=3>轻舟已过万重山<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>0 T4 q1 b- Q5 h* v
<P><FONT size=3>轻舟已过千重山<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>错误</FONT></P>5 k( D% z* n+ Y* k" @: b
<P><FONT size=3><FONT color=#ee1111>第三</FONT>、五言诗中的平起平收句(第二字为平,末字为平),七言诗中的仄起平收句(第二字为仄,末字为平)中第一、三或第一、三、五字中必须有一个平声,否则就是“孤平”。如</FONT></P>3 z" x. h( P+ f- H8 x
<P><FONT size=3>黄河入海流<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>/ k1 l% y/ c3 y; P* `& h
<P><FONT size=3>大河入海流<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>错误</FONT></P>
) R2 O7 e5 f! b) F5 Q9 @2 e<P><FONT size=3>千里江陵一日还<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>
* l- Q, _7 F- L; X1 k* S<P><FONT size=3>万里江陵一日还<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>2 s1 p+ n9 {# i, @0 X+ W8 x
<P><FONT size=3>万里武昌一日还<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>错误</FONT></P>
5 j, f& w |/ p0 n% T9 \<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">% ~+ Y6 I3 f3 J3 x
<P></FONT></FONT>
2 v. W' v; }( L% l2 R+ b9 u<P>
' z( I( H$ l0 c8 S/ E4 r0 V- _7 ^& I<P><FONT size=3>————————————————————————</FONT></P>( ~6 \1 x% |+ Q: \
<P>4 N9 r3 x$ X) p" }0 n7 B
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>. w! ]- x7 M/ _* Q2 \
7 t! J/ u9 I* h" [) ~, t/ f) d8 {
" i( f+ ]+ n4 g
$ A W2 V: |; M( ^/ g<P><FONT size=3></FONT>; P8 q$ V7 Q+ [) r- H" G# u
<P>
4 j2 j; x, I8 \- q<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
0 J) [- F9 Z) k+ e1 W5 Q! P<P><FONT size=3>下面再补充新的内容:</FONT></P>
; q6 z6 h3 P& H9 Z! u/ ]) Z<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">1</FONT>、古代有的字有多个读音,如“探”既可读成现在的去声,也可读成阴平;“玩”可读成阳平和去声;“看”可读成去声和阴平。</FONT></P>
7 W, g/ D9 K5 A9 M6 s4 u<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">2</FONT>、现代轻声之类古读本调,如“着”、“了”、“过”。</FONT></P>% `4 O5 Z! Q. P" F. D1 j @
<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">3</FONT>、变调之类按本调处理,如“野火烧不尽”中“不”应读成去声而不是按变调读成阳平。</FONT></P>. V% [7 W9 @4 i- j
<P>! X" d. H' M7 w/ [5 x1 n7 c" x
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>4 i( q; [. f# j* F! r4 x
<P>
0 J1 ?; c: b2 H<P>
* s& b$ ?& K) k& I8 L7 }5 t<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P> J a& E5 q d" }+ U5 L
<P>$ v8 x; e( t# p( K8 ^0 k
<P><FONT size=3>下面介绍一种特殊的规则——<FONT color=#f70909>变格</FONT>(也叫<FONT color=#f70909>拗-救</FONT>)</FONT></P>7 x d/ o: s k
<P>
7 {5 c4 v( ~* ~<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
" g$ T/ z( F3 Y. I<P>- Y( ^ p7 t6 A7 Q4 c# o) z- V0 N
<P><FONT size=3><FONT color=#f70909>第一</FONT>、句中的拗救。</FONT></P>
g0 W: \* c& U% Q- G- f<P>
. A& D) _3 P" K& K<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>& {; M# j) _ O/ b- N j9 Q
<P>
3 @# h9 W7 t9 m; r2 D<P><FONT size=3>无为在歧路,儿女共沾巾。</FONT></P>
; s$ o% z& ?0 J. C<P><FONT size=3>――<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> |</FONT></FONT></P>
0 `" M! f/ \' N' r<P><FONT size=3>“无为在歧路”中平仄不符合前面介绍的规则,但是属于一种常见的变格,即用第三个字的仄声补救第四个字的平声(差不多相当于这样一看就把“歧”当成仄声了)</FONT></P>
, Y# {% z4 w* E2 |; G- o<P><FONT size=3>同样的还有</FONT></P>
' k% L D+ W, {+ \<P><FONT size=3>回看射雕处,千里暮云平。</FONT></P>
) c& `+ P% k1 t<P><FONT size=3>其中需要注意的是“看”要读成阴平而不是去声。(不懂的罚看前面的内容)</FONT></P>/ {- u5 U2 k0 |/ l% n2 n, W
<P>
& k e" |1 a& l& S<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
, G: V5 l# W# w" v3 G<P>
! r7 M5 h8 r# I2 B1 i& P4 Y<P><FONT size=3>千载琵琶作胡语,分明怨恨曲中论。</FONT></P>( a2 L8 e0 F2 |) r3 u L
<P><FONT size=3>―<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>――<FONT face="Times New Roman">| </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> |</FONT></FONT></P>+ [4 F: N( m! v0 ^( f
<P><FONT size=3>“千载琵琶作胡语”中第二、四、六三字也不符合规则,但也是常用变格,这回用第五个字“作”(仄声)来补救。</FONT></P>' X) C( K3 k. J9 U. G0 j; b+ h9 n
<P>
& }& m8 x/ l7 ]1 X) B0 B<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>( U) Q6 ?5 A/ o- i
<P>
9 B" H2 _$ G& y1 C5 f' }" [+ X# P<P><FONT size=3><FONT color=#f70909>第二</FONT>、出句拗,对句救</FONT></P>
$ U2 p# m- J6 r o% [7 O' S<P>
" N" R! j- I0 f; ?7 M$ b" @<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
' p# G4 ^2 \6 p6 N, U* H<P>
0 q+ k6 k9 u9 i, @2 w. ?7 ^* N<P><FONT size=3>野火烧不尽,春风吹又生。</FONT></P>, n% Z3 d( q( H$ o9 t6 s1 p4 u' }
<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">| |</FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>―――<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-</FONT></P>5 C& I7 [, D6 w* o; N0 z" [9 M
<P><FONT size=3>第一句第四字“不”用下一句第三字“吹”补救。</FONT></P>7 `7 J* Y' f. ^. n: w
<P><FONT size=3>一身报国有万死,双鬓向人无再青。</FONT></P>
6 _* A; j2 T; [<P><FONT size=3>―<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>―<FONT face="Times New Roman">| | | | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | |</FONT>――<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>―</FONT></P>5 J: M: x0 C; u0 x+ }2 [9 s
<P><FONT size=3>第一句第六字“万”用下一句第五字“无”补救。</FONT></P>2 B" C) H+ U& e
<P><FONT size=3></FONT></P>
0 ?# ]+ r" X1 Y4 J<P><FONT size=3></FONT></P>
9 z# j$ u4 z& Q- J<P><FONT size=3>变格因为唐代许多诗人都用,因此就成了正确用法了,而且这样用还会显得专业^_^</FONT>
7 X( o2 N. Z% ]: k8 s, G+ N<P>
6 H6 G; l# d+ o6 A+ _<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>6 j2 n$ z( i$ a
6 P; r3 H( C5 j4 p7 v4 w( n- ?
7 y, X6 I; i& u' M% ~[此贴子已经被作者于2006-5-16 23:17:14编辑过]
; Y; O1 p; C" y! x0 ? |
|