|
<P><FONT size=3>古代汉语中分为平、上、去、入四声,而现代汉语则由阴平、阳平、上声、去声构成,因此从古代到现代语音变化可概括为八个字:平分阴阳,入派三声(入声合入到平、上、去三声中)。即我们现在说的普通话里已经没有入声(但是有些方言里还保留有部分入声)。古人作诗讲究平仄,如果以现代汉语来看,阴平、阳平属于平声,上声、去声属于仄声,现在普通话里不存在的入声也属于仄声。这样就会出现一个问题,即现代汉语中的阴平、阳平中的一些字,虽然在今天看属于平声,但是如果它们是由古代汉语中的入声转化来的,那么在古代就应该归入仄声,而非平声。</FONT></P>' ]6 B0 C2 l4 }, @; f
<P><FONT size=3>下面的表列出了一些常用字,它们今读阴平、阳平,但在中古时期却是入声字。同时需要补充的是,鼻音韵尾(<FONT face="Times New Roman">n</FONT>、<FONT face="Times New Roman">ng</FONT>)的平声字在这里查不到,就是说不必再从表中查找,可直接认为是平声。</FONT></P>
; s! `7 Y5 U6 r2 z<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman"></FONT></FONT>" @9 T# m6 h" F1 S% P1 y
<P>4 W% T% B% d% r9 Q; q! F- K, q
<P><FONT size=3> B:八捌,拔跋魃,白,薄雹,逼,荸,瘪鳖憋蹩,别,亳孛勃渤脖钹舶伯铂魄(落魄)柏(柏林)泊箔博搏踣拨剥;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>! w; C* |' L h! H' c8 S# L
<P><FONT size=3> C:擦,插锸,察,拆,吃,出,戳,撮;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>5 a: f# C5 w4 p, S9 I+ R! u. {
<P><FONT size=3> D:答搭,达鞑耷褡妲怛靼,纛,得德,滴,迪的籴镝嫡狄逖荻涤敌笛,跌,谍蝶牒喋蹀碟迭叠垤,督,毒笃独髑读犊黩渎椟,咄掇,度(揣度)铎夺;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>4 E. J R& e8 H
<P><FONT size=3> E:额;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
$ o) a8 o7 E; k+ Q7 \9 a<P><FONT size=3> F:发,罚乏伐筏阀,佛,缚(缚药),服伏袱弗拂福幅蝠;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>% y! F* @5 b+ G) C) w! k
<P><FONT size=3> G:割胳格咯骼阁搁疙鸽革鬲隔<FONT face="Times New Roman">[</FONT>木鬲<FONT face="Times New Roman">]</FONT>膈嗝,刮聒,郭,国蝈虢;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>3 X0 `9 Y. O9 a; U; T$ [$ \5 L
<P><FONT size=3> H:哈,蛤(蛤蟆),喝,合盒盍曷涸翮核劾鹘纥,黑嘿,忽惚,滑猾,豁,活;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>& }1 K. d# [9 Z( [4 U+ R
<P><FONT size=3> J:疾迹积激击唧缉绩,及汲极级圾急蒺嫉辑集给藉籍脊鲫棘即姞殛亟戢,夹浃,铗颊,截桀杰竭碣揭捷睫婕洁颉结拮鲒接节疖劫孑,掬鞠,菊桔局跼,绝掘崛倔撅厥橛镢蹶蕨獗决诀抉角(角色)桷觉谲爵噱攫;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
& J6 N+ L; a, Y* b' q" ?4 a; m<P><FONT size=3> K:嗑瞌颏壳咳,哭窟;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>% k9 v7 G* } v; q' P
<P><FONT size=3> L:拉邋;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
0 t. q* N& M# N; y<P><FONT size=3> P:拍,劈,撇,泼,扑,仆璞瀑;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
2 [, Y+ t5 M# y2 z! {1 A<P><FONT size=3> Q:七染漆戚,掐,曲,缺阙;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>* @+ K, U6 Z# H8 y! X: a' k
<P><FONT size=3> S:塞,杀刹铩煞,勺芍杓,舌折,失湿虱,十拾石食蚀实什识,叔,孰熟塾赎淑秫,刷,说,俗,缩;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>' k/ U% n3 L" q( _' ]
<P><FONT size=3> T:踏(踏实)塌遢,踢剔,贴帖,突凸秃,托脱;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>! R& c* \! h4 m7 \0 I7 l" S G
<P><FONT size=3> W:挖,屋;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>8 h' e; {5 N- ~1 M& c2 {
<P><FONT size=3> X:膝昔惜吸息熄媳析淅晰悉锡夕汐,习席袭隰檄,侠狭峡匣狎辖瞎黠,挟叶(叶韵)胁协歇蝎,薛,学穴削;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>& m) h, B( L5 b8 F% a
<P><FONT size=3> Y:鸭押,一壹揖,约曰;<FONT face="Times New Roman"> </FONT></FONT></P>
7 w' ~, Z0 V! A; G2 H2 \<P><FONT size=3> Z:杂匝鉔,凿,则责帻箦泽择,贼,炸(油炸)铡闸轧(轧钢)扎札,摘,宅翟,着(着急),蛰螫折哲蜇摺辄辙,只(一只)织汁,直值植殖侄执职踯,粥,轴妯,逐烛竹筑竺,卓桌捉拙,琢啄灼酌茁浊斫濯</FONT></P>2 u0 Y+ v( m7 |; X0 L. W% s9 W
<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">
6 ~! O+ j& y- l: H6 [<P></FONT></FONT>
/ w$ e9 p' z' b$ `' a& t7 a' M<P>
6 x) c9 w; [, P4 w$ ]+ ?4 L4 a- }<P><FONT size=3>以上引自</FONT></P>, j* C5 n6 B: o) k0 {
<P><a href="http://www.zhgc.com/ylzs/D05%BB%EC%C8%EB%C6%D5%CD%A8%BB%B0%C6%BD%C9%F9%D6%D0%B5%C4%C8%EB%C9%F9%D7%D6%B1%ED.htm" target="_blank" ><FONT face="Times New Roman" size=3>http://www.zhgc.com/ylzs/D05%BB%EC%C8%EB%C6%D5%CD%A8%BB%B0%C6%BD%C9%F9%D6%D0%B5%C4%C8%EB%C9%F9%D7%D6%B1%ED.htm</FONT></A></P>
% t% J" Z7 k0 @' Y2 u<P><FONT size=3>是介绍楹联知识的网页,其中部分摘自余德泉的《对联通》一书。我手头有王力主编的《古代汉语》的附录中的《中古常用入声字今读阴平、阳平字表》,可惜本人不会五笔,打这些字出来恐怕难度太大,只好大致引用了一下,以后会对以上的引用做修改补充。</FONT></P>4 p, ]( w- n& d1 t4 ]
<P><FONT size=3>下面以诗为例略加解释。</FONT></P>, @4 H- }/ o' g' O' v
<P><FONT size=3>上联<FONT face="Times New Roman"> 1 </FONT>白日依山尽,<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> |</FONT></FONT></P>- v. V; S. K8 i U
<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman"> 2 </FONT>黄河入海流。―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-</FONT></P>& q0 ]4 K, E! e; p+ K
<P><FONT size=3>下联<FONT face="Times New Roman"> 3 </FONT>欲穷千里目,<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | |</FONT></FONT></P>
1 D% ?' n( f7 x4 q' h8 X<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman"> 4 </FONT>更上一层楼。<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-</FONT></P>
2 D4 a+ I. {% P- ^<P><FONT size=3>我们先根据上表标出这首诗的平仄。对于第一句来说,“白”字读阳平,因此需要我们的特殊注意,上表中有出现,说明在古代“白”读入声,此处应标仄声。“依”、“山”读阴平,但是上表中没有出现,因此仍然标平声。“日”和“尽”不属于阴平、阳平,因此不必查表,直接标仄声就可以了。其实对于以鼻音做韵尾的“山”来说,也不必查表,可直接认为是平声。其余三句同理。</FONT></P>7 p8 ~: g+ m, ~/ j% t
<P><FONT size=3>下面是我所要讲的<FONT color=#e61a1a>重点</FONT>之处了,第一点提到的平仄,指每句的第二、四两字,其余字则没有这些限制。第三点请看括号中说明。此处还是主要以这首五言诗为例,对于七言诗来说,以下几点就是指每句的二、四、六三字而言了。</FONT></P>
: x' ^! {. z' L& P<P><FONT size=3><FONT color=#e61a1a>第一</FONT>、从每句中来看,平仄是相间的;从每联中看,平仄是相反的,上联后句与下联前句平仄相同。前者就是说“日”与“山”,“河”与“海”,“穷”与“里”,“上”与“层”,平仄要交错,不能相同。后者是说上联中前句“日”和“山”与后句“河”和“海”平仄正好相反,下联也是如此,而上联后句(诗的第二句)中的“河”和“海”与下联前句(诗的第三句)中的“穷”和“里”平仄则相同。</FONT></P>5 w" {0 D5 Z- s# p
<P><FONT size=3><FONT color=#f70909>第二</FONT>、每句句末不能出现连续的三个平声。这一点也可说成五言仄起平收句、七言平起平收句倒数第三字非仄不可。如</FONT></P>
' R( P, O* W0 u$ S4 v) W) h" m. P<P><FONT size=3>更上一层楼<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT> -<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>
% O' Z+ K" h' T$ E<P><FONT size=3>更上三层楼<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>― ― ― 错误</FONT></P>
9 z0 H$ b# c/ p" p+ w0 y {<P><FONT size=3>轻舟已过万重山<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>
9 T3 Z# u) \3 o<P><FONT size=3>轻舟已过千重山<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>错误</FONT></P>$ e: [* }9 P. K' H
<P><FONT size=3><FONT color=#ee1111>第三</FONT>、五言诗中的平起平收句(第二字为平,末字为平),七言诗中的仄起平收句(第二字为仄,末字为平)中第一、三或第一、三、五字中必须有一个平声,否则就是“孤平”。如</FONT></P># y) U! \+ R! [+ N% Y+ w3 E
<P><FONT size=3>黄河入海流<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>. m" P" V& a8 L& {: o6 G
<P><FONT size=3>大河入海流<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>错误</FONT></P>
1 l; \* ]% R2 O/ v# h! x' t, S<P><FONT size=3>千里江陵一日还<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>
' F! P$ T& T9 s9 s<P><FONT size=3>万里江陵一日还<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>正确</FONT></P>
9 Y) g9 l" ]- S: q5 V<P><FONT size=3>万里武昌一日还<FONT face="Times New Roman"> | | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> </FONT>错误</FONT></P>
4 S$ L$ ?1 D7 d% o<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman"># c& h* M% `: [9 d" E
<P></FONT></FONT>
1 E# e7 d7 [8 ` d<P>( ]# G1 F6 q1 R) r" v3 I, b+ [
<P><FONT size=3>————————————————————————</FONT></P>
( F' V/ U3 o4 y4 E9 S: ^7 g& V<P>
& |9 X6 i2 c% E% z9 c<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
# C& B3 j8 H) W1 d2 [
1 }( j* |2 l8 ~+ B4 c% q. B" O# m `
+ b- e! A2 M, m8 S" M' e! G) L
$ O3 K7 j, q& g1 a<P><FONT size=3></FONT>2 Z7 v5 `2 B, m: a2 P( A1 r6 h Y
<P>" ?9 N6 g" A. B7 k
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P># q- A7 u- M3 H. X% i
<P><FONT size=3>下面再补充新的内容:</FONT></P>
5 V2 K- f) X5 ^, e0 Z( j% K<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">1</FONT>、古代有的字有多个读音,如“探”既可读成现在的去声,也可读成阴平;“玩”可读成阳平和去声;“看”可读成去声和阴平。</FONT></P>
! R3 J9 Q4 P0 y9 x7 w<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">2</FONT>、现代轻声之类古读本调,如“着”、“了”、“过”。</FONT></P>
2 k0 j1 q2 P# ]<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">3</FONT>、变调之类按本调处理,如“野火烧不尽”中“不”应读成去声而不是按变调读成阳平。</FONT></P>, i4 o e( x c% b G
<P>
9 F0 Y `5 c4 p* I/ H: x% m<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>% f8 z( p- m6 X% i3 W% Q- D* B3 s
<P>
- K5 G2 |- E! P: j, G! U% i: a5 e<P>
7 e" U! F3 A0 h# L- ?: ?<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
9 K/ b2 ^8 W1 ]$ R<P>
. e7 T A! R: M7 Z$ i9 v# J" D<P><FONT size=3>下面介绍一种特殊的规则——<FONT color=#f70909>变格</FONT>(也叫<FONT color=#f70909>拗-救</FONT>)</FONT></P>
3 u5 z" f) [) n3 L; k" r<P>
8 V( W' }$ @, N& s<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
; ^8 I7 m# p- n4 M& L<P>
- @* y+ s. U! P' @<P><FONT size=3><FONT color=#f70909>第一</FONT>、句中的拗救。</FONT></P>4 A: U- Y7 ] C# U4 H' s: w
<P>
! ?9 g( {* R& t! k* i. U/ R<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
- k% ~/ K, Q( |1 c3 t3 v9 }<P>' C5 H! a2 F5 G
<P><FONT size=3>无为在歧路,儿女共沾巾。</FONT></P>
- q8 ]* c+ j" ~" a. H7 c" z<P><FONT size=3>――<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-<FONT face="Times New Roman"> |</FONT></FONT></P>8 f( h( {% X- V* v. C) ]
<P><FONT size=3>“无为在歧路”中平仄不符合前面介绍的规则,但是属于一种常见的变格,即用第三个字的仄声补救第四个字的平声(差不多相当于这样一看就把“歧”当成仄声了)</FONT></P>' }) L$ R- d- i. T* |9 r5 x" `
<P><FONT size=3>同样的还有</FONT></P>( m3 R% i; V G5 m) L% c" L
<P><FONT size=3>回看射雕处,千里暮云平。</FONT></P>! W9 I4 T" s) S* W& a: [ H1 ] w
<P><FONT size=3>其中需要注意的是“看”要读成阴平而不是去声。(不懂的罚看前面的内容)</FONT></P>
7 m7 @: A3 W$ y! p<P>1 Q( V/ Q( N, a: S# o( Q) v; Z, F
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
: x! t4 n; Z4 k2 `9 O+ E<P>
: g4 a! f( b0 K1 E<P><FONT size=3>千载琵琶作胡语,分明怨恨曲中论。</FONT></P>
T" x) b @. O) p9 ^9 ~: P<P><FONT size=3>―<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>――<FONT face="Times New Roman">| </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> |</FONT></FONT></P>
+ g+ H! l* e' Q4 t<P><FONT size=3>“千载琵琶作胡语”中第二、四、六三字也不符合规则,但也是常用变格,这回用第五个字“作”(仄声)来补救。</FONT></P>
. \& @* G% ~) d$ w6 U<P>
. P4 I( q: T' q `% Z( X- S<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>/ `& m! `! I+ L' f, K$ T
<P>
( E1 U- @6 V4 X<P><FONT size=3><FONT color=#f70909>第二</FONT>、出句拗,对句救</FONT></P>
& N. s# E7 ?( w<P>' K9 G/ E( k0 H9 `
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>
u* P4 ]8 @0 @% J1 G; a. T<P>9 r/ X! F2 @) `, p& _ d3 G
<P><FONT size=3>野火烧不尽,春风吹又生。</FONT></P>
j7 v: \$ M b8 i6 e1 Q* `<P><FONT size=3><FONT face="Times New Roman">| |</FONT>-<FONT face="Times New Roman"> | | </FONT>―――<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>-</FONT></P>) K8 ? M; Q, C
<P><FONT size=3>第一句第四字“不”用下一句第三字“吹”补救。</FONT></P>
* i z' Z0 ]# O' A<P><FONT size=3>一身报国有万死,双鬓向人无再青。</FONT></P>
- y$ Z/ ^ M# P4 e3 Z<P><FONT size=3>―<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>―<FONT face="Times New Roman">| | | | </FONT>―<FONT face="Times New Roman"> | |</FONT>――<FONT face="Times New Roman"> | </FONT>―</FONT></P>+ o4 ^5 U2 |9 U
<P><FONT size=3>第一句第六字“万”用下一句第五字“无”补救。</FONT></P>6 x; i p' G9 n$ D
<P><FONT size=3></FONT></P>
. { k: _/ D3 e<P><FONT size=3></FONT></P>
) n, k# L: K/ l% {( K$ t# T<P><FONT size=3>变格因为唐代许多诗人都用,因此就成了正确用法了,而且这样用还会显得专业^_^</FONT>
2 ]: R8 x# C8 C; P* Z) S1 o<P>( X" [- z1 m$ T% z. x5 ~, w
<P><FONT face="Times New Roman" size=3></FONT></P>: M4 h1 S* q* w9 a0 n
5 Z% m1 y% e: K. M7 E% l' ^
' z3 j; @! B: x6 z0 n
[此贴子已经被作者于2006-5-16 23:17:14编辑过]
( p/ G2 H, U$ i0 k8 t# N |
|